Arti et Amicitiae

Expositie is afgelopen

U zult begrijpen dat … De keuzes van Arti et Amicitiae in en na WO2.

Tentoonstelling 03-09-2022 t/m 02-10-2022 > Amsterdam
Arti et Amicitiae U zult begrijpen dat … De keuzes van Arti et Amicitiae in en na WO2.
Beeld: Detail van de handgeschreven brief van de secretaris van Arti et Amicitiae aan Martin Monnickendam, waarin wordt medegedeeld dat hij niet meer welkom is. Archief Stichting Vrienden van de Schilder Martin Monnickendam.
In september 2022 presenteert de Amsterdamse kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae een openhartige tentoonstelling en publieksprogramma over haar oorlogsverleden onder de titel ‘U zult begrijpen dat … De keuzes van Arti et Amicitiae in en na WO2. ‘

De tentoonstelling is een vertrekpunt voor een langer traject van onderzoek, waarin de vele vragen rond dit complexe verleden aan de orde zullen komen en er nieuwe uitingen zullen plaatsvinden.

Over ‘U zult begrijpen dat … De keuzes van Arti et Amicitiae in en na WO2.’

Op 22 september 1941 schreef de secretaris van Arti et Amicitiae een brief aan een van de Joodse leden. Met de woorden ‘U zult begrijpen dat’ werd de mededeling ingeleid dat hij niet meer welkom was op de ledenvergaderingen en ook niet meer mocht meedoen aan de tentoonstellingen. Dit kille beroep op het begrip van een Joods lid is kenmerkend voor de wijze waarop Arti et Amicitiae zich afkeerde van haar bedreigde leden. Een paar maanden later vroeg Arti et Amicitiae al haar leden een ariërverklaring te tekenen. De vereniging had zich vroegtijdig, met toestemming van de stemhebbende leden, ingeschreven bij de Kultuurkamer, want “niet toetreden zou noodlottig zijn.” Dat dit besluit noodlottige consequenties had voor een deel van de Artileden leek van ondergeschikt belang. Wie geen ariërverklaring kon of wilde ondertekenen, mocht geen lid meer zijn van de vereniging en ook niet meer vrij werkzaam zijn als kunstenaar. Vijftien Joodse kunstenaars werden uit de vereniging gezet of zegden hun lidmaatschap op. De meeste van hen werden, in de daarop volgende jaren, naar kampen gedeporteerd en vermoord.

In 1947 organiseerde Arti et Amicitiae de tentoonstelling ‘In Memoriam.’ Deze tentoonstelling toonde het werk van Maria Boas-Ze?lander, Max van Dam, Marianne Franken, Johan Gabriëlse, Salomon Garf, Hendrika van Gelder, Felix Hess, Baruch Lopes de Leão Laguna, Louis van der Noordaa, Marinus van Raalte en Mommie Schwarz. In de catalogus lezen we dat het een eerbetoon betrof “aan die leden onzer Maatschappij, die gedurende den j.l. wereldoorlog in Duitsche of Japansche handen op zoo jammerlijke wijze het leven lieten.” Geen woord over de eigen rol van Arti tijdens de oorlogsjaren.

Nu, ruim tachtig jaar na het uitsluiten van de Joodse kunstenaars, organiseert Arti opnieuw een tentoonstelling over haar oorlogsverleden. Dit keer wordt gereflecteerd op de keuzes die gemaakt zijn tijdens en vlak na de oorlogsjaren. In dezelfde zalen als toen is de tentoonstelling ‘In Memoriam’ vertaald naar het heden. Het is een eerste stap voor Arti et Amicitiae in een langer traject van kritisch op zichzelf reflecteren.

TENTOONSTELLINGSDUUR
Opening: vrijdag 2 september van 20:00 - 22:00 uur
Zaterdag 3 september t/m zondag 2 oktober
Dinsdag t/m zondag van 12:00 - 18:00 uur geopend
Toegang gratis

PUBLIEKSPROGRAMMA
Donderdag 15, 22 en 29 september
Kijk voor het programma op www.arti.nl

Arti et Amicitiae
Rokin 112, Amsterdam
Tel: 020-6245134
www.arti.nl


‘U zult begrijpen dat … De keuzes van Arti et Amicitiae in en na WO2’ is tot stand gekomen in samenwerking met Amsterdam School for Heritage, Memory and Material Culture, Universiteit van Amsterdam en de bruikleengevers: Allard Pierson Museum, M.A. Biederman, Centraal Museum, Drents Museum, E.R. Groenteman-Biederman, Erven David Schulman, Erven Marianne Franken, Familie de Jong, Joods Museum, Joods Virtueel Museum, Dhr. L.C.F.A.J.S. de Leur, Museum Beelden aan Zee, Museum Het Oude Raadhuis, Dhr. J.L.M. van Neerven, NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Uri Premselaar Kunstzaak, Singer Laren, Stichting Vrienden van de Schilder Martin Monnickendam, Vereniging Het Museum Winterswijk. Het project is mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van VFonds, Amsterdam Fonds voor de Kunst, Provincie Noord-Holland, Prins Bernhard Cultuurfonds en heel veel Artileden.

Beeld: Detail van de handgeschreven brief van de secretaris van Arti et Amicitiae aan Martin Monnickendam, waarin wordt medegedeeld dat hij niet meer welkom is. Archief Stichting Vrienden van de Schilder Martin Monnickendam.

Arti et Amicitiae, Latijn voor 'voor kunst en vriendschap', is 'een vereniging van beeldend kunstenaars en kunstlievende leden'. De vereniging is opgericht in 1839 en gevestigd in een monumentaal pand van H.P. Berlage aan het Rokin in Amsterdam.

organisatie
De non-profit vereniging Arti et Amicitiae streeft ernaar de beeldende kunst in algemene zin te bevorderen en daarbij de belangen van beeldend kunstenaars te behartigen. De vereniging telt ongeveer 1400 leden: rond de 568 kunstenaars en 837 kunstlievende leden.

leden
Arti et Amicitiae heeft door de jaren heen verschillende beroemde leden gehad, zoals de architect A.C. Bleijs en kunstenaars Jozef Israëls en August Allebé. De vereniging betrokken geweest bij de oprichting van onder andere De Vereniging tot Bevordering van Beeldende Kunsten, de Haagsche Kunstkring en Moderne Kunstkring.

activiteiten
De vereniging organiseert onder meer verschillende tentoonstellingen waarbij zowel werk van leden als niet-leden tentoongespreid wordt. Daarnaast heeft Arti een veelzijdig kunstbezit met werk van huidige en voormalige leden. De omvangrijke negentiende-eeuwse boekenverzameling van Arti is sinds 1992 ondergebracht in de bibliotheek van het Van Gogh Museum. Ook is de vereniging actief in het publiceren van kunstgerelateerde boeken, het eigen opinieblad De Nieuwe en sinds april 2004 De Artikrant.

Auteur: Lujzika Adema van Kooten

Openingstijden

Tentoonstellingszalen:
Dinsdag tot en met zondag van 12:00 -18:00 uur
Entree: € 3,- Uw toegangskaartje is tevens entreebewijs voor de sociëteit van Arti tijdens 12:00-18:00

Contact

Arti et Amicitiae
Rokin 112
1012 LB Amsterdam
Nederland
Tel: 020-6245134

www.arti.nl

100 dagen geleden bijgewerkt

Stuur een bericht naar Arti et Amicitiae