Museum Helmond

Expositie is afgelopen

De beste industriële landschappen van topfotograaf Josef Koudelka

Tentoonstelling 16-10-2018 t/m 27-01-2019 > Helmond
Museum Helmond De beste industriële landschappen van topfotograaf Josef Koudelka
@Josef Koudelka / Magnum Photos.
Museum Helmond De beste industriële landschappen van topfotograaf Josef Koudelka (2)
@Josef Koudelka / Magnum Photos.
Museum Helmond presenteert in Kunsthal Helmond een bijzondere expositie over het werk van Magnum fotograaf Josef Koudelka. De expositie omvat zo’n 35 beste foto’s van industrielandschappen in Europa, de VS en Zuid-Amerika, die Koudelka de afgelopen 30 jaar heeft gemaakt.

In de tentoonstelling ‘Josef Koudelka / Industries’ zijn de indrukwekkende panoramafoto’s in zwart-wit bijna drie meter breed. Op het eerste gezicht doen zij denken aan enorme bladen grafiek. Wie langer kijkt, ziet dat het foto’s zijn waarvan de voorstelling geabstraheerd is door manipulatie in de donkere kamer. Hierdoor ontstaat een krachtig en tijdloos beeld.

Bizarre humor
Koudelka speelt met alle mogelijkheden die een fotograaf heeft om een grote ruimte weer te geven. Landschapsvormen staan zo in het beeld dat zij op ons afkomen of ons in de diepte zuigen. We worden ons bewust van de verwoestende werking van de industrie op het landschap maar tegelijkertijd genieten wij van de prachtige weergave en het spel dat Koudelka met vormen speelt. En af toe doen de foto´s ons glimlachen door de bizarre humor die Koudelka verkrijgt door zijn onderwerps- of standpuntkeuze of zijn beeldkadering.

Invasie van Praag
Koudelka, éminence grise van de geëngageerde fotografie, viert dit jaar niet alleen zijn 80ste verjaardag maar ook staat hij in de schijnwerpers met zijn beroemde fotoreportage van de invasie van Praag door Russische tanks nu exact 50 jaar geleden. Deze fotoserie zorgt ervoor dat de in het voormalig Tsjechoslowakije geboren Koudelka in 1968 wereldwijd bekendheid krijgt, maar maakt hem ook tot politiek vluchteling.

Magnum
Hoewel opgeleid en werkzaam als luchtvaart ingenieur verkiest Koudelka als hij 29 jaar is om zich volledig op de fotografie toe te leggen. Hij fotografeert in het theater en het zigeunerleven. Als zijn fotoserie van de inval van Tsjechoslowakije door het Warschaupact wereldfaam krijgt en hij er in 1969 de Robert Capa Gold Medal voor ontvangt, besluit hij in het buitenland te blijven voor zijn eigen veiligheid. Omdat Groot-Brittannië zijn asielaanvraag afwijst, is hij stateloos totdat hij in 1987 het Franse staatsburgerschap krijgt. In tussentijd is hij lid geworden van het prestigieuze fotoagentschap Magnum, exposeert hij op belangrijke locaties en heeft hij veel succes met zijn fotoboek Gitans (Zigeuners) (1975).

Panoramafoto’s
Voor Koudelka is absolute vrijheid bij het fotograferen een must. Daarom werkt hij zelden in opdracht en leidt hij een Spartaans leven om zo weinig mogelijk geld nodig te hebben. Een uitzondering is zijn deelname aan het DATAR-project. Twintig fotografen worden gevraagd om het Franse landschap vast te leggen. Koudelka kiest Parijs en het noorden van het land als zijn werkterrein. Voor het eerst gebruikt hij een panoramacamera. Het onderwerp en de camera bevallen hem zo goed dat hij ruim dertig jaar hiermee bezig blijft. Het werken op panorama-formaat is echter duur en Koudelka moet een manier vinden om zijn materiaal te bekostigen. Daarom neemt hij opdrachten aan waarbij hij absolute vrijheid bedingt. Hij stelt als voorwaarden dat hij alleen locaties fotografeert die hij zelf uitkiest en dat zijn foto’s niet gebruikt worden voor commerciële en advertentiedoeleinden van de fabrieken en bedrijven die hem aanstellen. Vanaf 1990 als Tsjechoslowakije los is gekomen van de invloed van Rusland werkt Koudelka weer in zijn geboorteland. Hij neemt de Zwarte Driehoek in Bohemen, het meest vervuilde gebied van midden Europa, tot ontwerp. Dit gebied op de grens van Tsjechië, Duitsland en Polen heeft zwaar te lijden onder de zwaveldioxine-uitstoot door (bruin-)koolverbranding voor elektriciteitsopwekking voor de zware industrie. Koudelka werkt tot 2012 met een analoge panorama-camera. De verkrijgbaarheid van films en de mogelijkheden voor het laten afdrukken van zijn materiaal worden steeds minder. In dat jaar weet Leica zijn toestel om te bouwen naar ultra light definition.
De landschapsfoto’s verschenen in veelgeprezen fotoboeken als Black Triangle (1994), Chaos (1999) en Industries (2017).

Geroemd
Talloze bijzondere fotoboeken zijn van Koudelka verschenen zoals Exiles (1988) en Wall (2012) over de bouw van de muur door Israël op de Westelijke Jordaanoever. Koudelka kreeg talloze prijzen zoals de Grand Prix de la Photografie van Frankrijk (1987), de Henri Cartier-Bresson prijs (1992) en de Cornell Capa Infinity Award in 2004. In 2013 werd hij Commandeur de l’Odre des Arts et des Lettres van het Franse Ministerie van Cultuur nadat hij al in 2002 de eremedaille van Tsjechoslowakije kreeg. Koudelka woont deels in Parijs en Praag.

Fondazione MAST
De expositie is samengesteld door François Hébel, fotocurator, voor de biënnale Photo/Industria 2017 in Bologna (It.) onder auspiciën van Fondazione MAST. Voor de eerste keer is deze presentatie buiten Bologna te zien. De expositie kwam tot stand in samenwerking met Magnum Photos Parijs.
Museum Helmond Helmond

Openingstijden

di t/m vr, Goede Vrijdag en 31 december 10:00 - 17:00
za, zo en feestdagen 13:00 - 17:00
gesloten op Koninginnedag, carnaval (za t/m di) en 25 december

Contact

Museum Helmond
kasteelplein 1
5701 PP Helmond
Nederland
Tel: 0492-587716

www.museumhelmond.nl

2044 dagen geleden bijgewerkt