Rubrieken
1
Bert Hermans
Fajoem meisje 1
Olieverf op paneel
20 x 30 cm

Dit meisje is een door Bert opnieuw tot leven gebracht 'Fajoemportret'. Fajoemportretten zijn portretten die tussen 100 n.C. en 300 n.C. van de Egyptische oudheid in de Romeins-Egyptische stad Fajoem werden gemaakt. De portretten werden na de dood van de afgebeelde persoon met de mummie in de graftombe geplaatst. De meeste van de ruim 1000 mummieportretten werden gevonden bij Fajoem, maar een aantal is op andere plekken gevonden, zoals bij Antinoöpolis.

De mensen die destijds zijn geportretteerd (zie de Youtube-video op deze site), waren over het algemeen vrij jong en hadden veel kinderen. Hun leven werd echter vaak bedreigd door diverse ziekten. De levensverwachting was in deze periode in Egypte erg laag. CAT-scans hebben in 2000 overeenkomsten aangetoond tussen leeftijd en sekse van de mummies met die van de afgebeelde personen, wat bewijst dat de portretten op het moment van overlijden recent waren geschilderd.

Het is de vraag of Fajoemportretten de personen wel weergaven zoals ze werkelijk waren. Onderzoeken van kunsthistorici hebben aangetoond dat er in de portretten meestal werd gekozen voor een soort standaard, academisch hoofd, met daarop een combinatie van standaard kapsels, standaard ogen en een standaard neus. Bovendien kan het worden betwist of doodzieke mensen er in bepaalde gevallen nog wel zo vitaal uit hebben gezien. In enkele gevallen denkt men echter dat de schilder geprobeerd heeft de echte persoon weer te geven, vaak met sierraden.

De originele fajoemportretten zijn gemaakt met encaustiek, wat inhoudt dat ze zijn gemaakt van hele hete, gepigmenteerde bijenwas op een houten paneel. Door de droge hitte in de woestijnstad Fajoem zijn de portretten tot op de dag van vandaag bewaard gebleven, maar veel hebben wel onder de tand des tijd geleden.

De Fajoemportretten vertonen kenmerken van de Romeinse, Byzantijnse en Koptische kunst. Ook lijkt er in de schilderijen een soort naturalisme naar voren te komen. Samen met de fresco's uit Macedonië, Pompeï en Herculaneum behoren de portretten tot de best bewaarde schilderingen uit de Oudheid.

De fajoemportretten van Bert zijn geschilderd met olieverf op een houten paneel. Daarbij is een origineel portret vaak als uitgangspunt gekozen, maar zijn op essentiële onderdelen (ogen, haar en sieraden) wijzigingen aangebracht en is bijvoorbeeld bij enkele portretten ook met goudfolie gewerkt.