Rubrieken
Bert Hermans
'Ontsnapt'
Olieverf op doek
60 x 80 cm

Dit schilderij toont de Koepelgevangenis in Haarlem waarvan Bert Hermans via zijn goede vrienden foto's toegestuurd kreeg. Zij hadden er een rondleiding gehad. Zelf bezocht Bert deze jaren geleden met studenten uit Nijmegen toen de koepelgevangenis nog in gebruik was. Als wetenschappelijk medewerker o.a. op het gebied van het Penitentiair recht kon hij eind jaren '70 begin jaren '80 vrijwel alle gevangenissen in Nederland bezoeken. Hij organiseerde er ook voor de studenten stageplaatsen. Vaak kwam bij die studenten de vraag naar voren of, en zo ja hoe, gevangenen wisten te ontsnappen. Op het schilderij zie je dat hier gebeuren.

De Koepelgevangenis van Haarlem, meestal de Koepel genoemd, is een voormalige strafgevangenis in de stad Haarlem. Het gebouw is een van de drie koepelgevangenissen die Nederland kent. De andere twee bevinden zich in Arnhem en Breda. Alle drie zijn opgenomen in het Rijksmonumentenregister.

De Koepelgevangenis in Haarlem werd van 1899 tot 1901 gebouwd door justitiearchitect W.C. Metzelaar. Hij baseerde zich op het ontwerp van zijn vader Johan Frederik Metzelaar, die in Breda en Arnhem al koepelgevangenissen had gerealiseerd. Net als die andere koepelgevangenissen is ook de gevangenis in Haarlem een rijksmonument. Tot 2016 was het gebouw rijkseigendom. In dat jaar sloot de gevangenis vanwege het teruggelopen aantal gedetineerden en bezuinigingen. Het monumentale gebouw en het omliggende terrein werd door de gemeente Haarlem aangekocht en in 2019 doorverkocht aan de Stichting Panopticon. Die zorgde voor de herontwikkeling van gebouw en omgeving.

De Koepel bevat vier gestapelde cellenringen met in totaal 240 cellen.