Rubrieken
Bert Hermans
‘Zoo wint de Lant Leeuw…’
Olieverf op doek
60 x 80 cm

Bert heeft dit schilderij gemaakt na een bezoek aan het Cruquius museum op 26 februari 2022. Het schilderij toont de enorme stoommachine van het gemaal.
Gemaal De Cruquius uit 1849 is een van de drie gemalen waarmee de Haarlemmermeer tussen 1849 en 1852 is drooggepompt. Het is de grootste stoommachine ter wereld. Het gemaal is daarna nooit gemoderniseerd en in 1933 buiten werking gesteld. Het behoort tot de Top 100 van de Nederlandse rijksmonumenten. Het is genoemd naar de Nederlandse waterbouwkundige Nicolaus Samuelis Cruquius (1678 – 1754) die een plan maakte voor de droogmaking van de Haarlemmermeer. Dat plan is tijdens zijn leven niet uitgevoerd.
De Cruquius is gebouwd in een neogotische stijl met daarvoor typerende elementen, zoals kantelen, zware steunberen, spitsbogen en rijk geornamenteerd traceerwerk. Ook binnen zijn neogotische elementen te vinden, zoals versierde gietijzeren trappen en pilaren. Van de drie oorspronkelijke gemalen is alleen De Cruquius grotendeels in oorspronkelijke staat bewaard gebleven. De Engelse ingenieurs Gibbs en Dean maakten het ontwerp van de stoommachine. Onderdelen van de machines van de drie gemalen (stoommachine, balansarmen, pompen) werden bij bedrijven in Cornwall en in Amsterdam gebouwd.
De machinekamer (hier afgebeeld) uit 1849 is nog aanwezig. Hierin staat 's werelds grootste en best bewaarde stoommachine, de Cornish Engine met een cilinder van 3,66 meter doorsnee. Deze machine drijft acht balansarmen aan van elk 10.000 kilo die als tentakels uit de ronde baksteenbouw naar buiten steken. Aan deze armen hangen zuigers die als waterpomp werken. Samen brachten die bij elke slag van de stoommachine 64.000 liter water omhoog naar de ruim vijf meter hoger gelegen houten stortvloer rond de machinekamer. Daarna stroomde het water door sluizen aan weerskanten van het ketelhuis de ringvaart in.
De Cruquius is opgenomen in de Europese Route voor Industrieel Erfgoed.
De titel van het schilderij ‘Zoo wint de Lant Leeuw..’ verwijst naar de spreuk van Vondel uit het gedicht ‘Aenden Leeuw van Hollant’ die ook in de machinekamer is terug te vinden (hier op de achtergrond in het schilderij). In 1641 riep Joost van den Vondel met zijn gedicht de Hollandse autoriteiten op het plan ten uitvoer te brengen om de Haarlemmermeer leeg te pompen: 'Zoo wint de Lant Leeuw Lant, soo puurt hy Gout uyt Schuym'.